ABD Connecticut Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Jackson Laboratuvarı Enstitüsü Baş Araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz, takriben 1,5 yıldır üstünde çalıştıkları yeni alıcı koronavirüs ilaç çalışmasının detaylarını paylaştı. Çalışmaya dair birincil makalenin ön basımının yayınlandığını bildiren Prof. Dr. Unutmaz, şu açıklamalarda bulundu: “Bu çalışmaya sahiden 1,5 sene önce başladık. Konsept olarak bayağı zamanımızı aldı. Bambaşka bir usul istedik çünkü. şu anda var olan ilaçlar iki gruba ayrılıyor. Bir parça başına sentetik antikorlar ya da monoklonal antikorlar. Fakat Omicron ile birlikte bunların çoğu etkisiz ülkü geldi. Yalnızca bir tanesine şu anda hala etkin. Diğer tip ilaçlar ise antiviraller. Yani hücrenin içine girdikten sonradan virüslere etki eden ilaçlar. Bunlardan da iki tane en önemlisi mlnupiravir ve paxlovid, bunlardan virüsün kaçması biraz daha güç. Biz sadece şu anki varyantlar için değil, gelecekte çıkabilecek tüm varyantları karşılayabilen bir savunma mekanizması oluşturmak istedik.” Virüse tuzak kuran hap, tüm varyantlarda etkin olacak ViDEO
Yeni yöntemlerinde virüsün yüzeyindeki çıkıntılı kısımlar, yani anahtar kısmı olan spike (başak) protenini hedeflediklerini anlatan Prof.Unutmaz, şunları söyledi: “Virüsün yüzeyindeki çıkıntılı kısımlar anahtar kısımlar yani başak proteini, hücrenin yüzeyindeki Ace-2 denilen reseptöre bağlanıyor. Ace-2 de kilit görevi görüyor. Virüs başak proteini ile bu kilidi açıyor, hücrenin içine giriyor ve daha sonra da kendisini replike ediyor (kopyalıyor). Hücrenin içine girdikten daha sonra çoğalırken natürel oysa yüzeydeki proteinden de (başak proteini) birleşim ediyor virüs. Bu proteinin, yani bu anahtar proteinin bir kısmı da hücrenin yüzeyinde oluşabiliyor. Biz bu iki yönü kendi avantajımıza nasıl çevirebiliriz diye bu yöntemi geliştirdik açıkçası. Birincisi, bu hücresel yüzeyindeki kilidi (Ace-2), sentetik biyoloji yöntemleri ile başka bir antikorla birleştirdik. Yani bu kilit, hücrenin yüzeyinde olacağına antikorun yüzeyinde gözüküyor. Böylece virüse kapan kuruyoruz, virüs hücreye bağlandığını zannediyor ama bizim bu geliştirdiğiniz sentetik moleküle, yani antikora bağlanıyor. Bu şekilde de birinci etapta daha virüsün hücreye girmesini bir tedarik önlemiş oluyoruz.”
Prof.Unutmaz, bu yeni yöntemin, virüste yeni mutasyonlar olması durumunda daha kuvvetli antikorlar yaratıcı bir tasarı olduğunu da anlatarak, “Virüsün hücrenin yüzeyindeki bu kilide bağlanma zorunluluğu olduğu için, virüs kendisini geliştirdikçe, yani yeni mutasyonlar oldukça o kilide daha iyi bağlanmasını sağlıyor. Mesela Omicron ’da bu şekilde onlarca mutasyon var ve bu da insan hücresindeki Ace-2 reseptörüne daha iyi bağlanmasını sağlıyor. Bu sayede bizim oluşturduğumuz o kapan sentetik molekül de daha iyi çalışıyor doğrusu. Çünkü zaten onun da yüzeyinde aynı kilit kısmı var.” dedi. Prof. Dr. Unutmaz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Arkadaki savunma sistemimize yani T hücrelerimize, bağışıklık ordumuzun bariz nişancılarına virüsün nerede olduğunu haber veren bir sistem sağlıyoruz. Bunun içinde (virüs) hücrenin içine girdikten daha sonra o hücrenin tespit edilebilmesi lazım. Tekrar aynı bu sentetik molekül ile biz o hücreleri bir anlamda etiketlemiş oluyoruz. Yani diyoruz fakat, şu hücrenin içinde virüs var, T hücrelerine haber veriyoruz; bu sentetik molekülün arka tarafında da bir antikor var T hücrelerine bağlanıyor ve bu şekilde bir yerde köprü görevi görerek hangi hücrede virüs olduğunu T hücrelerine haber veriyor.Çünkü orada da çok benzer bir strateji var. Hücreleri Car-T denen bir mekanizmayla programlıyorsunuz, kanser hücresini etiketliyorsunuz, T hücresine dikkat çekici ediyorsunuz kanser hücresini tanımasını ve öldürmesini sağlıyorsunuz. Biz burada kanser hücresi yerine, virüsle enfekte olmuş hücreyi etiketlemiş ve onu değil etmiş oluyoruz. acilen laboratuvar sürecini tamamladık, hayvan deneyleri, preklinik deneylere geçiyoruz. Natürel fareler üstünde test yapacağız, bakalım farelerde de önleyebilecek miyiz benzer düşündüğümüz gibi. Natürel ki herhangi bir ast etkisi olabilir mi, onlara da bakmak gerekiyor. Ondan sonra faz çalışmalarına başlanması gerekiyor. Tabii bu virüs hepimizi çok şaşırtıyor. Omicron hiç beklemediğiniz bir varyanttı, ileride yepyeni bir varyant daha çıkabilir, daha ölümcül olabilir, virüs kendisini çok daha seri bir şekilde değiştirebilir. Bunlara karşı hazırlıklı olmamız gerektiğini düşündük.”
.
Yeni yöntemlerinde virüsün yüzeyindeki çıkıntılı kısımlar, yani anahtar kısmı olan spike (başak) protenini hedeflediklerini anlatan Prof.Unutmaz, şunları söyledi: “Virüsün yüzeyindeki çıkıntılı kısımlar anahtar kısımlar yani başak proteini, hücrenin yüzeyindeki Ace-2 denilen reseptöre bağlanıyor. Ace-2 de kilit görevi görüyor. Virüs başak proteini ile bu kilidi açıyor, hücrenin içine giriyor ve daha sonra da kendisini replike ediyor (kopyalıyor). Hücrenin içine girdikten daha sonra çoğalırken natürel oysa yüzeydeki proteinden de (başak proteini) birleşim ediyor virüs. Bu proteinin, yani bu anahtar proteinin bir kısmı da hücrenin yüzeyinde oluşabiliyor. Biz bu iki yönü kendi avantajımıza nasıl çevirebiliriz diye bu yöntemi geliştirdik açıkçası. Birincisi, bu hücresel yüzeyindeki kilidi (Ace-2), sentetik biyoloji yöntemleri ile başka bir antikorla birleştirdik. Yani bu kilit, hücrenin yüzeyinde olacağına antikorun yüzeyinde gözüküyor. Böylece virüse kapan kuruyoruz, virüs hücreye bağlandığını zannediyor ama bizim bu geliştirdiğiniz sentetik moleküle, yani antikora bağlanıyor. Bu şekilde de birinci etapta daha virüsün hücreye girmesini bir tedarik önlemiş oluyoruz.”
Prof.Unutmaz, bu yeni yöntemin, virüste yeni mutasyonlar olması durumunda daha kuvvetli antikorlar yaratıcı bir tasarı olduğunu da anlatarak, “Virüsün hücrenin yüzeyindeki bu kilide bağlanma zorunluluğu olduğu için, virüs kendisini geliştirdikçe, yani yeni mutasyonlar oldukça o kilide daha iyi bağlanmasını sağlıyor. Mesela Omicron ’da bu şekilde onlarca mutasyon var ve bu da insan hücresindeki Ace-2 reseptörüne daha iyi bağlanmasını sağlıyor. Bu sayede bizim oluşturduğumuz o kapan sentetik molekül de daha iyi çalışıyor doğrusu. Çünkü zaten onun da yüzeyinde aynı kilit kısmı var.” dedi. Prof. Dr. Unutmaz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Arkadaki savunma sistemimize yani T hücrelerimize, bağışıklık ordumuzun bariz nişancılarına virüsün nerede olduğunu haber veren bir sistem sağlıyoruz. Bunun içinde (virüs) hücrenin içine girdikten daha sonra o hücrenin tespit edilebilmesi lazım. Tekrar aynı bu sentetik molekül ile biz o hücreleri bir anlamda etiketlemiş oluyoruz. Yani diyoruz fakat, şu hücrenin içinde virüs var, T hücrelerine haber veriyoruz; bu sentetik molekülün arka tarafında da bir antikor var T hücrelerine bağlanıyor ve bu şekilde bir yerde köprü görevi görerek hangi hücrede virüs olduğunu T hücrelerine haber veriyor.Çünkü orada da çok benzer bir strateji var. Hücreleri Car-T denen bir mekanizmayla programlıyorsunuz, kanser hücresini etiketliyorsunuz, T hücresine dikkat çekici ediyorsunuz kanser hücresini tanımasını ve öldürmesini sağlıyorsunuz. Biz burada kanser hücresi yerine, virüsle enfekte olmuş hücreyi etiketlemiş ve onu değil etmiş oluyoruz. acilen laboratuvar sürecini tamamladık, hayvan deneyleri, preklinik deneylere geçiyoruz. Natürel fareler üstünde test yapacağız, bakalım farelerde de önleyebilecek miyiz benzer düşündüğümüz gibi. Natürel ki herhangi bir ast etkisi olabilir mi, onlara da bakmak gerekiyor. Ondan sonra faz çalışmalarına başlanması gerekiyor. Tabii bu virüs hepimizi çok şaşırtıyor. Omicron hiç beklemediğiniz bir varyanttı, ileride yepyeni bir varyant daha çıkabilir, daha ölümcül olabilir, virüs kendisini çok daha seri bir şekilde değiştirebilir. Bunlara karşı hazırlıklı olmamız gerektiğini düşündük.”
.