Minik çocuklarda solunum yolu hastalıklarına yol açan Respiratuvar Sinsitiyal Virüs (RSV), Kuzey Yarımküre’de son aylarda umulmayan hızda yayıldı.
Mevsimsel bir virüs olan RSV, önceki yıllarda Kasım ayından başlayarak kış aylarında yaygınlaşıyordu. Yaz aylarında ise RSV nedeniyle görülen olgu sayısı adeta sıfıra iniyordu.
Virüs bu yıl ise şaşırtıcı bir şekilde yayıldı ve birçok ülkede çocuk hastanelerinde yaz aylarının yoğun geçmesine niçin oldu.
ABD’de New York’un Brooklyn bölgesindeki Maimonides Çocuk Hastanesi, RSV artışını yakından gözlemleyen tıbbi kurumlardan birisi oldu.
2021 yılının başlarında hastane çalışanları Covid-19 vakalarının azalması nedeniyle kuytu bir nefes almıştı. Sosyal uzaklık, maske ve temizlik önlemleri, diğer viral enfeksiyonların da azalmasını sağlamıştı.
Mart ayında ise öksüren bebek ve çocuk hastalar hastanede görülmeye başlandı. Bazıları nefes darlığından da muzdaripti.
Çocuklarda akciğer sorunlarına yol açabilen RSV nedeniyle hastaneye gelen çocuklar, afiyet personelini şaşırttı. Önceki yıllarda Mart ayında vakalar azalır, Nisan’da ise neredeyse bitmeye yüz tutardı.
Sonraki aylarda, mevsim dışı RSV salgını ABD’nin güneyinde, İsviçre’de, Japonya’da ve İngiltere’de de görüldü.
Covid salgınının dolaylı etkisi mi?
Hekimler, RSV virüsünün umulmayan artışının, Covid-19 salgınının dolambaçlı etkilerinden birisi olduğu görüşünde.
Geçtiğimiz yıl, kapanma önlemleri ve hijyen tedbirleri, koronavirüsün yayılımını engellediği gibi, RSV gibi virüslerin de önünü kesmişti. Bunun sonucu olarak, çocuklar bu virüse aleyhinde bağışıklık geliştiremedi.
Önlemlerin gevşetilmesiyle RSV yayılmaya kullanışlı geniş bir nüfus bulmuş oldu. Vakalar da umulmayan bir dönemde arttı.
Bazı çocuk hastanelerinin kapasitesi zorlanırken, aileler kaygıyla alarma geçti.
Maimonides Çocuk Hastanesi’nin Çocuk Hastalıkları Servisi’nin şefi Rabia Agha, yaşadıkları yoğunluğu, “Yoğun bakım ünitemiz kapasitesini zorladı. Bu kez Covid’den değil, ayrı bir virüsten” diye anlatıyor. Nisan ayı başında hastanelerine başvuran çocukların çoğuna RSV teşhisi konmuş.
Dünya genelinde de viral hastalıklara açık hale gelen çocuklar arasında virüs yayıldı.
İsviçre’nin Zürih kentindeki Üniversite Çocuk Hastanesi’nin bulaşıcı hastalıklar bölümü yöneticisi Christoph Berger, “Bu sürpriz oldu. Gerçekte beklediğimiz bir şeydi fakat bu dek çok olacağını düşünmemiştik” diyor.
Zürih’teki hastanede RSV vakaları çoğunlukla Ocak ayında en yüksek seviyeye ulaşıp, Haziran-Ağustos arasında sıfıra yaklaşır. Bu sene ise kışın hiç olgu yoktu, Haziran’da yavaşça artmaya başladı, Temmuz’da ise tamamen yükseldi.
Berger, “Bütün yataklarımız doldu, önemli bir sınavdı” diyor. Hastanesine başvuran bir takım bebek ve çocukları öteki hastanelere sevk etmek zorunda kalmışlar. İsviçre’deki başka bazı hastanelerde de benzer bir durum yaşanmış.
Bir De RSV teşhisi konan çocuklar, Covid’den muzdarip çocuklara tarafından daha uzun bir tedaviye gereklilik duydular.
ABD Salgın Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), çocukların neredeyse tamamının 2 yaşına dek en az bir kez RSV ile hastalandığını kaydediyor.
Çocuklar genelde bunu soğuk algınlığına benzer semptomlarla yaşıyor. Burun akıntısı, öksürük, öne çıkan semptomlar. Bir Takım çocuklarda ise, akciğerin daha alçak kısımlarında enflamasyon yaratan bronşiyolit gelişebiliyor. nefes darlığı da bu durumda görülebiliyor.
Altı aylıktan daha minik bebeklerin yüzde 1-2’si, RSV nedeniyle hastaneye başvurup oksijen tedavisi almak zorunda kalıyor. Bu tedaviyle büyük çoğunluğu birkaç gün içerisinde iyileşiyor.
Koronavirüs salgınında önce, hastaneler genellikle RSV için hazırlıklı olurlardı. Prematüre bebekler ve akciğer hastalığı olan çocuklar, virüse aleyhinde geliştirilen antikorlarla çare ediliyordu. Salgın döneminde ise mevsimsel ritim bozuldu.
Agha, “Covid’e karşı alınan önlemler, doğrusu de Covid’le birlikte diğer virüslerin de önüne geçti. Bu Nedenle RSV’nin bir sezonu en ince ayrıntısına kadar geçiştirilmiş oldu. Ve bir sezonu atladığınız vakit, buna karşı antikor geliştirmemiş oluyorsunuz. Anneler buna aleyhinde antikor geliştirmediğinde bu bebeklere de geçmiyor” diyor.
neticede bu bebekler Covid önlemleri gevşediğinde RSV’ye daha açık ülkü geliyor. Öbür ülkelerden gelen veriler de bir sezon antikor geliştirmemiş olmanın etkilerini destekler nitelikte.
İngiltere Ahali Sağlığı Hizmetleri (NHS) yetkilileri, BBC’ye yaptıkları açıklamada, “Vakaların en fazla arttığı kesim, geçtiğimiz sonbahar ve kış aylarında RSV sezonunu kaçıran bir yaşındaki çocuklar oldu” değerlendirmesini yapıyor.
Kaçırılan sezon, hastalığa savunmasız olan çocuk ve bebek sayısını artırdı. Tokyo’daki afiyet otoriteleri de, kayıtların tutulmaya başlandığı 2003’ten bu yanlamasına en büyük RSV salgınıyla aleyhinde karşıya olduklarını bildirdi.
RSV virüsünün bundan sonradan nasıl seyredeceği ise demin net yok. Yaz aylarındaki yükselme, kışın rahat geçeceği anlamına gelmiyor. Bir Takım bölgelerde ise RSV vakaları yeni yeni artmaya başladı.
Okulların tekrar açılması da RSV virüsüne yayılmak için yeni bir fırsat sunabilir. Oysa uzmanlar, yetişkinlerin nasıl davranacağının kritik önemde olduğunu burguluyor. İsviçre’de anaokulları ve oyun grupları kış her tarafında açık kaldı ve çocuklar maske takmadı. Fakat yetişkinlerin önlemlere önemli şekilde uyması doğruca RSV vakalarında kayda değer bir artma yaşanmadığı bildirildi.
Christoph Berger, “Genelde çocukların yetişkinleri hasta ettiği düşünülse de, genelde bunun tersi oluyor. Yetişkinler sosyal uzaklık ve temizleme önlemlerine uyduğunda RSV ya da grip vakalarını engelleyebiliyoruz” diyor.
RSV’den korunmak için alınabilecek önlemler, Covid’den ayrı değil: El temizliği, sosyal mesafe kritik önemde. Burun akıntısı ve öksürük yaşayan bebeklerin birbirinden uzakta tutulması da enfeksiyon ihtimalini düşürüyor.
.