Bir sene içinde yaklaşık 17 bin bayan meme kanserine yakalandı. Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Fatma Ümit Malya, erken teşhisin önemine dikkat çekerek, “Kanserden yok geç kalmaktan korkun” diyor.
Dilara ŞİMŞEK
Meme kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser türü. Akciğer kanserinden sonradan kansere alt ölümlerde ikinci sırada yer alıyor. Her 8-10 kadından biri ömrü her tarafında meme kanserine yakalanma riski taşırken bu risk yaş ile beraber artıyor. Her kanser türünde olduğu gibi meme kanserinde de erken teşhis hayat kurtarıyor. Meme Kanseri Farkındalık Ayı sebebiyle Genel Cerrahi Uzmanı ve DoktorTakvimi.com uzmanlarından Doç. Dr. Fatma Ümit Malya ile ülkede meme kanserinin durumunu ve erken tanının önemini konuştuk.
Meme kanserinin Türkiye ’de durumu nedir?
Sıhhat Bakanlığı ’nın son yayımlanan verilerine göre Türkiye ’de kadınlarda görülen kanserlerin yaklaşık yüzde 25 ’i meme kanseri. Bir sene içinde yaklaşık 17 bin kadına meme kanseri teşhisi konuldu. Türkiye Meme Hastalıkları Federasyonu Ulusal Meme Kanseri Data Tabanı verilerine kadar, meme kanseri ortalama yaşı 51,6 oysa hastaların yüzde 17 ’si 40 yaş altında. Yeniden kayda değer bir data Türkiye ’de kadınlarda mamografi çektirme oranı ise yüzde 34,5. Bu oran Avrupa ülkelerine göre epeyce düşük.
Tarama programlarını ne kadar yaygınlaştırabilirsek bu hastalığa emrindeki ölüm oranını o ölçüde azaltabiliriz. Her zamanki sloganımızı nüksetmek istiyorum “Kanserden yok geç kalmaktan korkun!”
Covid-19 meme kanserini nasıl etkiledi?
Covid-19 süreci kanser hastalarını ve tabii meme kanseri hastalarını da etkiledi. Özellikle pandeminin başlarında hastaların şikayetleri olsa bile sıhhat kurumuna başvuramamaları en manâlı problemdi. Tarama programları ise büyük ölçüde ertelenmek zorunda kaldı.
Bu süreçte maalesef hastaların teşhis aldıktan sonradan tedaviye kadar geçen sürelerinde de keskin çoğalma gözlendi. Oluşan bu negatif etkiler geri çevrilmeye çalışılıyor. Önemli gelişmelerden biri de kontrol görüşmelerinin veya ön görüşmelerin internet üzerinden yapılması olarak ortaya çıktı. Ancak tıp uygulamalarının, hasta-hekim ilişkisinin büyük oranda yüz yüze yürütülmesi gerekir. Hasta muayenesinin ve doktorun hastayı yakın gözleminin yerini hiçbir şey tutamaz.
Doç. Dr. Fatma Ümit Malya
TARAMALARI AKSATMAYIN
Kadınlar özellikle ne süre muayeneye gitmeli?
Memede ve/ya da koltuk aşağı kitle, meme başında ve cildinde çekilme, ciltte portakal kabuğu görünümü, iyileşmeyen yara ya da kabuklanma, meme başından kanlı akış olması, meme başında egzama tarzı kızarıklıklar meme kanseri belirtisi olabilir. Sancı çoğunlukla kanserle beraber görülmez. Ancak ağrı olması da kitlenin kanser olmadığı manasına gelmez. Tarama programlarında saptanan meme kanserlerinde olduğu gibi ara sıra de hastanın hiçbir şikayeti olmaz, meme muayenesi en ince ayrıntısına kadar normaldir.
Meme kanserinden korunmak mümkün mü?
Kadınlara en kayda değer önerim taramalarını aksatmamaları. Peki tarama nasıl olmalı dersek; meme kanseri taraması hiçbir şikayeti olmayan kadınlara yapılır. Sıradan risk grubundaki kadınlar 20-40 yaş arasında, 1-3 yılda bir klinik meme muayenesi olmalı ve meme kanseri konusunda farkındalıkları artırılmalı. 40 yaşından itibaren yılda bir kere mamografi ve klinik meme muayenesi yapılmalı.
Meme kanserinden korunmada yaş, cinsiyet ve genetik gibi değiştiremeyeceğimiz özellikler nedeniyle tarama siklet taşıyor. Oysa hayat biçimimizi değiştirebiliriz. Gerginlik faktörlerini azaltarak beslenmemize dikkat etmek en önemlisi. Fazla kilo ve obezite en kayda değer değiştirilebilir tehlike faktörü. Ahenkli spor hiç olmazsa yürüyüş, hazırlanmış paketli gıdalardan fast-food dediğimiz gıdalardan ve artı şekerden sakınmak gerçekte çok önemli. Bu ay ve yılın bütün ayları pembe kurdelemizi de takarak birbirimize hatırlatalım ve taramalarımızı yaptırmayı unutmayalım.
RİSK FAKTÖRLERİ
• İlk adeti 12 yaşından önce görmek.
• 55 yaşından daha sonra menapoza girmek.
• İlk doğumu 30 yaşından sonra yerine getirmek.
• Hiç çocuk emzirmemiş almak, uzun süreli hormon replasman tedavisi almak.
• Daha önce bir memede kanser tanısı almış almak.
• Ailede meme kanseri olması.Daha önce göğüs duvarına ışın tedavisi almış almak.
• Fazla yağlı beslenmek.
• Içki tüketimi.
• Menapoz sonrası dönemde aşırı kilo alımı.
NASIL KORUNULUR?
• Gerginlik faktörlerini azaltın.
• Uyumlu spor/yürüyüş yapın.
• Fast-food ve şekerden uzaktan durun.