TÜİK, her yıl 24 Haziran’da açıkladığı ölüm istatistiklerini bu sene ‘ileri bir tarihe erteledi.’ Oysa erteleme kararının üzerinden bir aydan pozitif vakit geçmesine rağmen ne yeni bir tanımlama yapıldı, ne de bilgi paylaşıldı. Açıklamadan uzak durma nedeninin, koronavirüs salgını reel vefat bilançosunun ortaya çıkmasını engellemek olduğu düşünülüyor. TTB’ye tarafından gerçek sayı, bakanlığın resmi verilerinin en 3,5 katı.
HABER MERKEZİ
Ekonomiye dair verileri nedeniyle son yıllarda oldukça çok tartışılan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), her sene 24 Haziran’da yayımladığı yıllık ölüm istatistiklerini bu sene açıklamadı. Verilerin yayımlanmamasına dair açıklamasının üzerinden bir aydan fazla zaman geçmesine karşın TÜİK’deri konu hakkında yeni bir data verilmedi.
Kurum, 23 Haziran’da yaptığı açıklamada, ertesi gün yayımlayacağı veriler için ileri bir tarihi dikkat çekici etmişti: “Ulusal Veri Yayınlama Takvimine kadar 24 Haziran 2021 tarihinde saat 10:00’da yayımlanması planlanan “Vefat ve Vefat Nedeni İstatistikleri, 2020” haber bülteni, yönetimle ilgili kayıtlardan üretilmekte olan istatistiklere ilişkin çalışmaların demin tamamlanamamış olması sebebiyle ileri bir tarihe ertelenmiştir.”
Yine aynı gün TÜİK’in açıklamasının hemen öncesinde konuşan Afiyet Bakanı Fahrettin Koca, “Salgın süresince salgından takriben 50 bin insanımızı kaybettik. Salgın nedeniyle ertelenen sağlık hizmetleri nedeniyle yaşadığımız kayıp ise bundan çok daha büyük” ifadelerini kullanmıştı.
TTB: BAKAN’IN SÖZLERİ BİR İTİRAF
Türk Tabipleri Birliği’ne göre Sağlık Durumu Bakanı Koca’nın ifadeleri bir itiraf.
Bakan’ın açıklamasının gerisinde konuyu değerlendiren Türk Tabipleri Birliği Türk Tabipleri Birliği Pandemi Çalışma Grubu ve Merkez Konseyi, “Sağlık Durumu Bakanı 23.06.2021 tarihinde yaptığı basın toplantısında, salgın ve salgına bağlı nedenlerden nedeniyle ölümlerin 150 binin üstünde olduğunu itiraf etti. Bu sayı, şimdiye kadar açıklanan devlete ait sayının 3 katından fazla. Biz Türk Tabipleri Birliği (TTB) olarak, Covid-19’a yan reel ölüm sayısının çok daha yüksek olduğunu ve salgın ölümlerinin manipüle edildiğini, gerçek ölüm sayılarının açıklananın en düşük 3,5 katı olduğunu çoğu kez veriler ile ortaya koyduk. Bakanın açıklamasıyla TTB’nin şimdiye dek söyledikleri, vaka sayısında olduğu gibi ölüm sayılarında da tasdik edilmiş oldu” demişti.
EK ÖLÜMLER: SADECE İSTANBUL BAKANLIĞIN BİLDİRDİĞİ SAYIYA ULAŞTI
Afiyet Bakanlığı’nın açıkladığı vaka ve ölüm verileri salgının başından kavga konusu. Birçok analist kendi yöntemleriyle reel sayılara ulaşmaya çalışıyor.
Bilim Akademisi’nin popüler bilim yayını sarkac.org’da Mesut Erzurumluoğlu Defne Üçer Şaylan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kamuya açık verilerinden yaptıkları analizle, kentte geçmiş yılların ortalamasına kıyasla ne dek ek ölüm yaşandığını bir süredir peşine düşüp takip ediyor.
Sarkaç’ta yer alan verilere tarafından 2015-2019 ortalamasına kıyasla İstanbul’da 12 Mart-30 Aralık 2020 tarihleri aralarında toplam 18 bin 180 pozitif vefat (ilave vefat) gerçekleşti. Sağlık Durumu Bakanlığı’nın 30 Aralık 2020’de açıkladığı Türkiye geneli toplam can kaybı sayısı ise 20 bin 642 idi.
Yazılımcı Dinç Yaman ise, 2019 yılında tüm ölümlerin yüzde 51’inin gerçekleştiği şehirlerden elde edilen verilere göre bir projeksiyon ilerletti. Yaman’ın verilerine tarafından 1 Haziran 2021’e kadar Türkiye genelinde 146 bin koronavirüs ölümü gerçekleşmiş olabilir. Bu tarihte Afiyet Bakanlığı’nın açıkladığı toplam ölüm sayısı ise 47 bin 656 idi.
Bu gibi açık kaynaklardan yararlanılarak yapılan birçok veri analizi, Sıhhat Bakanlığı’nın bildirdiği sayının fazla düşük olduğunu gösteriyor.
2019’DA 435 BİN KİŞİ ÖLMÜŞTÜ
Türkiye’de vefat sayısı 2018 yılında 426 bin 449 iken 2019 yılında 435 bin 941 kişi olmuştu.
Ölüm verilerinin önceki yıllara göre öbür beklenmesinin nedenlerinden biri, Türkiye’deki nüfus artışına dair verilerdeki dikkat çekici kırılmaydı.
Türkiye’de ikamet eden nüfus, 31 Aralık 2020 tarihi itibarıyla bir önceki yıla göre 459 bin 365 birey artarak 83 milyon 614 bin 362 kişiye ulaşmıştı. 2019’da ise nüfus artışı 1 milyon 151 bin 115 kişi olarak gerçekleşmişti.
Takvim nüfus çoğaltma hızı 2019 yılında binde 13,9 iken, 2020 yılında binde 5,5’e düşmüştü.
CAN KAYBINDA TÜRKİYE’NİN YERİ
Türkiye’nin koronavirüs can kaybında dünyadaki konumu da dikkat çekici. En fazla vakaya sahip 7. ülke olan Türkiye, vefat sayılarında ise 19. sırada. Türkiye, 2 milyon üstünde vakaya sahip 19 ülke aralarında asgari ölüm sayısına sahip olan ülke.
Adeta Türkiye ile benzer olgu sayısına sahip İngiltere’de vefat sayısı 129 bin 430 iken Türkiye’de ise bu rakam 51 bin 124.