Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Yıldırım Yavuz, tüm dünyayı çabucak etkisi altına bölge ve yeniyıl arifesinde ABD ve Avrupa’da kapanmaları yeniden gündeme getiren Omicron varyantı hakkında değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. Yavuz, pandemi başladığından beri her zaman yeni dalgalardan bahsedildiğini fakat bu defa ciddi bir tsunami ile aleyhinde karşıya olunduğunu söyledi. Prof. Dr. Yavuz, Güney Afrika’dan gelen veriler hastalığın hafif seyirli olduğunu gösterse de vakaların çoğunluğunu gençlerin oluşturması ve Güney Afrika’da toplumda hastalığı geçirme oranının yüzde 75’leri bulması nedeniyle Omicron’un hafif hastalığa niçin olduğuna dair muhakkak bir kanıya gelmek için henüz çok erken olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Yavuz, İngiltere ve Norveç’ten gelen bilgilere göre rahatsızlık seyrinin daha çok Delta varyantına benzediği yönünde olduğunu, ancak Omicron’un bulaşma hızının Delta’yı katladığı göz önüne alındığında, vaka sayılarının sıhhat sistemlerini zorlayabilecek düzeylere ulaşma riski bulunduğunu belirtti.Dr. Yavuz, “Güney Afrika’da Kasım sonuna dürüst ortaya çıktıktan daha sonra, bir ay içinde fantastik çabuk çoğalarak, yaklaşık her 2 günde bir, enfeksiyon sayısı ikiye katlanarak, derhal tüm enfeksiyonların yüzde yüze yakınına neden oluyor Omicron. Orada tanımlandıktan kısa süre içinde de az daha dünyanın tüm ülkelerine yayıldı benzer çabuk. Ne eyvah ancak öteki ülkelerde de egemen ayla gelmeye başladı. Dün mesela Amerika Hastalık Denetim ve Önleme Merkezi CDC genomik surveyansı açıkladılar, yüzde 73. (Yani yeni Kovid enfeksiyonlarının yüzde 73’ü Omicron’a bağlı ortaya çıkıyor.) Fazla kötü olduğunu duyuyorduk lakin ben de beklemiyordum bu kadarını doğrusu. Daha 1 ay geçmeden ABD’de de yaklaşık olarak dominant hale gelmiş durumda.” dedi. Güney Afrika’da hastalığın hafif seyirli gözlenmesinin rehavete yol açmaması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Halkın neredeyse yüzde 75’i hastalığı geçirmiş durumda. Acaba ona mı alt, yoksa orada daha genç bir nüfus var, ona mı yan; hemen şimdi bu sorunun cevabı ortaya çıkmadı. Ama Avrupa deneyimine bakıyoruz, mesela İngiltere’de şu an tez çoğalıyor.Orada aynı tablo görülmedi açık konuşmak gerekirse. Daha çok Delta gibi ilerliyor hastalığın seyri. Bu tez gelişen bir virüsün pek fazla pozitif sayıda insanı hastalandırabilir ama ayrıca hastane kapasitelerini aşma, ayrıca de ölümleri artırma riski çok yüksek. bu nedenle öncekileri daima dalga olarak görüyorduk ama şu andaki fiilen tsunami gidiyor. Fazla seri yayılıyor ve çok sayıda insanı fazla basit bir şekilde enfekte edebiliyor. Hem olgu sayısını hem de ölüm sayılarının artırabileceğine yönelik veriler var. Bu çok kaygı yaratıyor bizde aslında” şeklinde konuştu. Omicron açısından alınması gereken önlemlere de değinen Prof. Dr. Yavuz, bunun başında tekrar aşılamanın geldiğini söyledi. Prof. Dr. Yavuz, “Bizim en büyük sıkıntımız bu hastalıkta, ölüm. acilen aşılama sağlandığında, ilave dozlar da yapıldığında, tekrar vefat ve ağır hastalıktan korunabilmek büyük oranda olası oluyor. Yapılan çalışmalarda aşılanmanın, üç doz mRNA aşısından sonradan hala yüzde 75 ağır rahatsızlık ve ölümden koruduğu gösterildi. Türkiye’de aşılanma oranımız hala yüzde 60’larda. Bunu artırmamız şart.5-11 yaş grubuna kullanılan aşının Türkiye’ye de gelmesi ve aşı hakkı tanınması gerekiyor. Yine genç yaş grubunda, 12 yaş üzerinde aşılama çok yavaş gidiyor. Benim kızım da lise öğrencisi ve aşı hakkı tanımlandığı anda yaptırdım. Üçüncü doz hakkı geldiğinde, onu da yaptıracağım.” diye konuştu. 
Dünyada dağıtılmış ülkelerde kapanma kararlarının alınmaya başlandığını lakin Türkiye için böyle bir durumun şu an söz konusu olmadığının daima dile getirildiğini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, “En azından kalabalıkların azaltılması yoluna gidilebilir. Maske kullanımı çok kritik ülkü geliyor. Uygun ve sürükleyici maske uygulamak gerekiyor. Özellikle riskli gruplarda tarama testlerinin, erkenden yakalayarak izole yapabilmek için yapılması gerekli. Hapishaneler, okullar gibi yerlerde uyumlu tarama testleri yapılmalı. Mümkünse yerinde sektörlerde uzaktan alıştırma sistemine bu dönemde geri dönülmesi etkin olabilir.Bunalmış edinmek akılsızca davranışlar yapmamıza mazeret olmamalı. Daha minik gruplarla, mesela bütün aşılı olduğunu bildiğiniz üç beş kişi ile şayet bir araya gelinebilir. Lakin tanımadığınız, bilmediğiniz, aşı olup olmadığından bihaber olduğunuz kalabalık gruplarla, hele ancak kapalı, topluluk ortamlarda kuşkusuz bir araya gelinmemesi lazım.” biçiminde konuştu. Koronavirüslerin hepsine karşısında etkin olabilecek pankoronavirüs aşısı ile ilgili çalışmalardan da bahseden Prof. Dr. Yavuz, bu çalışmalardan umutlu olduğunu ve bu aşılar çıkarsa bundan böyle mutasyon kaygısı kalmadan tüm koronavirüs türlerine karşısında korunma sağlanabileceğini söyleyerek sözlerini şöyle noktaladı: “Bir solunum yolu virüsünün aşı bağışıklığından kaçması, bizim açımızdan çok şaşılacak bir şey yok. Bunu gripten de zaten biliyoruz. Burada manâlı olan, genomik sürveyansın yapılması ve (egemen olan suşa tarafından) aşının ne süre değişmesi gerektiğine karar verilmesi. Örneğin grip aşılarında, aşı etkinliği yüzde 50’nin altına düştüğünde, o anda baskın olan suşa aleyhinde yeni aşı çalışması yapılır.Bu, grip aşılarının etkinliğinden daha yüksek. şimdi virüsün aşılardan kaçabilmesi, Spike proteininin belirlenmiş bölgelerinin üzerindeki mutasyonlar nedeniyle oluyor. (Virüs Spike’ı kullanarak insan hücresine geçebiliyor yani bulaşıyor.) Lakin Spike proteininde mutasyondan korunmuş bölgeler de var. Onlar bulunarak da yeni aşı çalışmaları yürüyor. Ama Sars-Cov 2’nin yalnızca Spike proteini değil, 29 tane farklı proteini var. Virüsün replikasyonu dediğimiz yani RNA’sının çoğalmasını (dolayısıyla virüsün kendini çoğaltmasını) karşılayan birtakım enzimleri var. Ona aleyhinde çoğalan T gözenekli olan yanıtının (bağışıklığın hafıza hücresi), gerçekte tüm koronavirüslere, yani nezle yapanlar da dahil, MERS, SARS, tüm koronavirüslere karşısında çok etkili bir T gözenekli olan yanıtı sağladığı gösterildi. Sadece Spike yok, virüsün toplamdaki 29 proteininin parça başına aleyhinde da incelemeler yapılıyor. İşte bunların hepsini hedefleyebilecek, yani virüsün aşılardan kaçışını önleyebilecek pankoronavirüs aşıları bunlar. Bu çalışmalardan ümitliyiz Bu Nedenle dönüşüm sıkıntısıyla başa çıkılmış olunacak. Gerçekte gripte de bu araştırmalar yapılıyor.
Dünyada dağıtılmış ülkelerde kapanma kararlarının alınmaya başlandığını lakin Türkiye için böyle bir durumun şu an söz konusu olmadığının daima dile getirildiğini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, “En azından kalabalıkların azaltılması yoluna gidilebilir. Maske kullanımı çok kritik ülkü geliyor. Uygun ve sürükleyici maske uygulamak gerekiyor. Özellikle riskli gruplarda tarama testlerinin, erkenden yakalayarak izole yapabilmek için yapılması gerekli. Hapishaneler, okullar gibi yerlerde uyumlu tarama testleri yapılmalı. Mümkünse yerinde sektörlerde uzaktan alıştırma sistemine bu dönemde geri dönülmesi etkin olabilir.Bunalmış edinmek akılsızca davranışlar yapmamıza mazeret olmamalı. Daha minik gruplarla, mesela bütün aşılı olduğunu bildiğiniz üç beş kişi ile şayet bir araya gelinebilir. Lakin tanımadığınız, bilmediğiniz, aşı olup olmadığından bihaber olduğunuz kalabalık gruplarla, hele ancak kapalı, topluluk ortamlarda kuşkusuz bir araya gelinmemesi lazım.” biçiminde konuştu. Koronavirüslerin hepsine karşısında etkin olabilecek pankoronavirüs aşısı ile ilgili çalışmalardan da bahseden Prof. Dr. Yavuz, bu çalışmalardan umutlu olduğunu ve bu aşılar çıkarsa bundan böyle mutasyon kaygısı kalmadan tüm koronavirüs türlerine karşısında korunma sağlanabileceğini söyleyerek sözlerini şöyle noktaladı: “Bir solunum yolu virüsünün aşı bağışıklığından kaçması, bizim açımızdan çok şaşılacak bir şey yok. Bunu gripten de zaten biliyoruz. Burada manâlı olan, genomik sürveyansın yapılması ve (egemen olan suşa tarafından) aşının ne süre değişmesi gerektiğine karar verilmesi. Örneğin grip aşılarında, aşı etkinliği yüzde 50’nin altına düştüğünde, o anda baskın olan suşa aleyhinde yeni aşı çalışması yapılır.Bu, grip aşılarının etkinliğinden daha yüksek. şimdi virüsün aşılardan kaçabilmesi, Spike proteininin belirlenmiş bölgelerinin üzerindeki mutasyonlar nedeniyle oluyor. (Virüs Spike’ı kullanarak insan hücresine geçebiliyor yani bulaşıyor.) Lakin Spike proteininde mutasyondan korunmuş bölgeler de var. Onlar bulunarak da yeni aşı çalışmaları yürüyor. Ama Sars-Cov 2’nin yalnızca Spike proteini değil, 29 tane farklı proteini var. Virüsün replikasyonu dediğimiz yani RNA’sının çoğalmasını (dolayısıyla virüsün kendini çoğaltmasını) karşılayan birtakım enzimleri var. Ona aleyhinde çoğalan T gözenekli olan yanıtının (bağışıklığın hafıza hücresi), gerçekte tüm koronavirüslere, yani nezle yapanlar da dahil, MERS, SARS, tüm koronavirüslere karşısında çok etkili bir T gözenekli olan yanıtı sağladığı gösterildi. Sadece Spike yok, virüsün toplamdaki 29 proteininin parça başına aleyhinde da incelemeler yapılıyor. İşte bunların hepsini hedefleyebilecek, yani virüsün aşılardan kaçışını önleyebilecek pankoronavirüs aşıları bunlar. Bu çalışmalardan ümitliyiz Bu Nedenle dönüşüm sıkıntısıyla başa çıkılmış olunacak. Gerçekte gripte de bu araştırmalar yapılıyor.