ABD’li bir ilaç firmasının Türkiye’de Sağlık Bakanlığı bürokratlarına sus payı verdiği iddiasıyla ilgili başlatılan yönetimle ilgili soruşturma dahilinde Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca hazırlanan rapor ortaya çıktı.
Afiyet Bakanlığı Denetleme Kurulu Başkanlığı, ABD’li bir hap firmasının Türkiye’de Afiyet Bakanlığı bürokratlarına sus payı verdiği iddialarıyla rapor hazırladı. Raporda, ilacın kullanımını yaygınlaştırmak için düzenlenen toplantılar, ahlak komite değerleme ücreti, honorarium toplantıları nedeniyle akademisyen ve uzman hekimlere 36 milyon 263 bin 93 avro ve 104 bin TL verildiği belirtildi. Laf konusu harcamaların yapıldığı 3 takvim dönemde ise tasdik bahşedilen hap miktarının takriben 10 kat artarak 3 bin 60 adete ulaştığı tespit edildi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilen kapsamlı raporda, sorumluluğu saptama edilen Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu Başkanlığı bürokratları hakkında disiplin raporu hazırladığı bildirilerek, savcılık göre operasyon yapılmasının uygun olduğu görüşü açıklandı. Türkiye Eczacılar Birliği ve Alexion firması görevlileri hakkında ise kabahat duyurusu raporları düzenlendi.
Eski Afiyet Bakanları Mehmet Müezzinoğlu ve Recep Akdağ’ın, kendi dönemlerinde gerçekleştiği bahis edilen rüşvet iddialarıyla ilgili, geçen yıl Temmuz ayında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na kabahat ihbarında bulunmuş, yönetimsel soruşturma için de Sağlık Durumu Bakanlığı’na başvurmuştu. Afiyet Bakanlığı Kontrol Kurulu’nca yapılan detaylı yönetimle ilgili soruşturma tamamlanarak, rapor hazırlandı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nda sürdürülen soruşturma dosyasına giren raporda şu göze çarpan tespitler yapıldı:
Alexion Türkiye Danışmanı E.S. hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı göre işlem yapılmasının yerinde olacağı bildirildi. E.S.’nin Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nda birtakım görüşmelere arabuluculuk ettiği, kurum idarecilerinden edindiği bir takım bilgileri firmasına raporladığı, soruşturmaya konu Soliris adlı ilaçla ilgili reçete, hap ve hekim bilgilerini peşine düşüp takip ettiği, bu bilgileri elde olabilmek için de kurum çalışanlarına ve ilgili doktorlara ‘hediye, yemek, öteki gider’ gibi kalemler adı aşağı birtakım ödemeler yaptığı değerlendirmesi yapıldı.
E.S.’nin masraf kayıtlarında rumuzla açıklama edilen ve kendilerine harcama veya ödeme yapıldığına ilişkin kayıt yer alan ‘TEB Gülcan’ rumuzlu şahsın Türk Eczacılar Birliği’nde, ‘Zeynep Hanım’ olarak ifade edilen şahsın ise SGK Personeli oldu görüşü paylaşıldı. TEB Genel Sekreterliği ve SGK Başkanlığı tarafından, kendi çalışanları açısından değerlendirilmesi için kabahat duyurusu raporları düzenlendi.
‘İDARECİLERLE YAKIN OLMADAN ÖĞRENİLEMEYECEK BİLGİLERE SAHİP’
Raporda, Alexion firması tarafından iletilen raporların incelenmesi sonucunda, Danışman E.S.’nin kurum idarecileriyle yakın bir ilişki içerisinde olmadan öğrenilemeyecek bilgileri paylaştığı tespiti yapıldı. E.S.’nin paylaştığı bilgiler ise şöyle açıklandı:
“Sağlık Durumu Kullanım Tebliği’nde (SUT) yapılması gereken değişiklikler, bu değişikliklerden evvelden haberdar olunarak yapılan değerlendirmeler, firmanın ürünleriyle ilgili millet çalışanlarıyla yapılan görüşmeler, kurumların mevcut kamusal düzenlemeler konusundaki eğilimlerini yansıtan düşünceler, firmanın organize edeceği bilgilendirme toplantılarına kamudan kimlerin katılacağına ilişkin bilgiler, firmanın ürünü lehine görüş açıklayacak akademik personelin Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu yöneticileriyle mülâkat yapması için yapılan incelemeler, yurt dışı hap ödemelerinde SGK ile Türkiye Eczacılar Birliği aralarında yapılan protokoller hakkında bilgilendirmeler.”
BAKAN, BAKAN YARDIMCISI, MÜSTEŞAR İSMİ KAYITLARDA YOK
Alexion Türkiye Firması’ndan elde edilebilen kayıtların tarandığı kayıtlı raporda, Bakan, Bakan Yardımcısı, Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı ünvanlı hiçbir üst düzey bürokratın ismine rastlanmadığı bildirildi. Raporda bu nedenle ilgililer hakkında adli, yönetimsel ve finansal yönden operasyon yapılmasına gerek olmadığı değerlendirmesi yapıldı.
Raporda Danışman E.S.’nin şirketinin yapmış olduğu hukuka aykırı işlemlerin muhasebeleştirilmesine yardımcı firmanın sahibi ve Alexion Türkiye firmasının bir takım yetkilileri hakkında Ankara Cumhuriyet Savcılığı’nca hem işlem yapılmasının uygun olacağı belirtildi.
İLACIN TANITIMI İÇİN AKADEMİSYENLERE 700-1100 TL ÖDEME YAPILDI
Firmadan elde edilebilen kayıtların iyice değerlendirilmesi sonucu, 2010-2015 yılları aralarında düzenlenen veya desteklenen kongre, seminer ve sempozyumlarda Soliris adlı ilacın tanıtımına ve reçete edilmesine katkıda bulunacak etkinlikler de tespit edildi. Raporda, akademisyenler ve ilacı yazabilecek doktorların bu nesil etkinliklere ağırlama edilerek, kullanımını yaygınlaştırmaya çalışıldığı, konuşmacı olan akademik personele ‘vergi’ anlamına gelen ‘honorarium’ adı aşağı 700-1100 TL arasında ödemeler yapıldığı tespiti yapıldı.
DOKTORLARA 37 MİLYON EURO
Firmanın yuvarlak masa toplantıları, sunum, ahlak kurul değer biçme ücreti, honorarium toplantılar nedeniyle akademisyen ve uzman hekimlere 36 milyon 263 bin 93 euro ve 104 bin TL verdiğinin anlaşıldığı belirtildi. Raporda, 2010-2015 yılları arasında Alexion Türkiye firmasının, ilacın kullanılabildiği sıhhat branşlarında faaliyet gösteren derneklere de 134 bin 500 euro, 3 milyon 336 bin 305 TL bağışta bulunduğunun anlaşıldığı da bildirildi.
İLAÇ TALEBİ 10 KAT ARTMIŞ
Raporda ilacın Proksismal Noktürnal Hemoglobinüri (PNH) (Kemik iliği yetersizliği ve trombozla kendini belirten bir klonal hemopoietik kök hücre hastalığı) ve Atipik Hemolitik Üremik Sendrom (aHÜS) (Kan damarlarında çok artı kan pıhtısının oluşmasına neden olan nadir bir hastalık) isimli nadir hastalıklarda kullanıldığı, halihazırda tek dozluk 300 mg üzerinden eczane perakende satmak fiyatının KDV dahil 32 bin 173 lira 34 kuruş olduğu belirtildi. PNH ve aHÜS hastalarının birey başı aylık sıradan Soliris ilacı tüketiminin güncel rakamlarla 257 bin lira civarında olduğu da açıklama edildi. Hastaların bu ilacı ömür boyu kullandığı ve benzeyen değerinin olmadığı bilgisi edinildiği de raporda belirtildi. Raporda söz konusu harcamaların yapıldığı 2013-2015 dönem aralığında, 3 bin 60 adet Soliris adlı ilaca onay verildiği saptandı. İstatistik verilerinin incelenmesinde ilacın 2010 yılında 137 adet, 2011 yılında 186 adet, 2012 yılında 4 adet talep edildiği belirlendi.
(DHA)